_ روزشمار ایرانی معنادار _ رخدادهای مهم ایران و جهان _
مهم‌ترین مناسبت بیست و ششم خردادماه در جهان باستان آن بوده که حمله‌ی بزرگ رومیان به ایران در چنین روزی شکست خورد و امپراتورشان کشته شد. در این روز به سال ۳۶۳ میلادی امپراتور یولیانوس در کرانه‌ی دجله نیروهای مهاجم رومی‌اش را پیاده کرد و برای حمله به تیسفون آماده شد. او برای این‌که راه را بر فرار و عقب‌نشینی سربازانش ببندد ناوگانش را به آتش کشید. اما همین به قیمت تلفات وحشتناک سربازانش تمام شد. تا چند روز بعد پارسیان او را کشتند و نیروهایش را با کشته‌ی بسیار به عقب‌نشینی وا داشتند.
این رخداد در جهان باستان چندان مهم بود که چندین روایت و تصویر درباره‌اش پرداخته شده است. دقیق‌ترین گزارش تاریخی را شاهنشاه ساسانی به دست داده که کشته شدن امپراتور در میدان نبرد را شرح می‌دهد. مورخان رومی در مرگ او مسیحیان را مقصر دانستند و بعدتر که ترسایان به قدرت رسیدند در نگاره‌هایشان کشته شدن یولیانوس را ناشی از مرتد بودنش دانستند و سنت مرکوریوس را قاتلش دانستند! تصویر برگی از کتاب سقوط شاهزادگان اثر جیووانی بوکاچیو را هم آورده‌ام که در آن به اشتباه می‌گوید ایرانیان پوست از تن یولیانوس کندند و آن پوست را بر دیوار تیسفون آویختند تا عاقبت مهاجمان به ایران مایه‌ی عبرت دیگران شود. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که یولیانوس با مراسم مختصری به خاک سپرده شده و این برداشت نادرست بوده است.
با همه‌ي شکوهی که ساسانیان داشتند و اقتداری که در دفاع از خاک ایران نشان می‌دادند، در نهایت زمانه‌شان گذشت و باز در چنین روزی به سال یازدهم هجری خورشیدی بود که یزدگرد سوم واپسین شاهنشاه ساسانی بر تخت نشست و در نهایت در سازماندهی مجدد قلمرو بزرگش ناکام ماند و زیر فشار موج حمله‌های اعراب در هم شکست.
در دوران معاصر این روز با زنجیره‌ای از رخدادهای سیاسی و به ویژه بیانیه‌های سیاسی مصادف بوده است. در ۱۲۳۷ لینکلن سخنرانی مشهور «خانه‌ی تقسیم‌شده » را در ایلینویز اجرا کرد. در ۱۲۶۷ ویلهلم دوم به امپراتوری آلمان برکشیده شد، در ۱۲۹۸ لنین دومین اعلامیه‌اش را صادر کرد و در آن وعده‌هایی مانند لغو معاهده‌های استعماری و تأسیس راه‌آهن را به کشورهایی که از روسیه‌ی تزاری صدمه دیده بودند –از جمله ایرانیان- وعده کرد. در ۱۳۱۹ مارشال پتن که قهرمان محبوب جنگ جهانی اول در جنگ با آلمان‌ها بود، به ریاست جمهوری ویشی رسید و بیانیه‌ای صادر کرد و همکاری با نازی‌ها را آغاز کرد. در همین روز در لیتوانی دولتی کمونیستی روی کار آمد که دست‌نشانده‌ی شوروی بود و کمابیش همان روابط عصر استعماری را در قالبی نو و بسیار مهیب‌تر در این کشور بازتولید می‌کرد.
پژوهش و نگارش: دکتر شروین وکیلی
ویرایش و پردازش: بهنوش عافیت‌طلب
خوانش و تدوین: فرهاد آقابابایی
#دان
#Done
#Sherwin_Vakili
#شروین_وکیلی
#رام
#Ram
#خرداد
